İzmir Nafaka Davaları: 2025 Rehberi
Nafaka, Türk Medenî Kanunu’nda (TMK) düzenlenen ve evlilik/birliktelik veya hısımlık ilişkisi nedeniyle geçimini sağlayamayan kişinin desteklenmesi amacını taşıyan bir haktır. İzmir’de nafaka davalarının; tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak (çocuk) nafakası ve yardım nafakası başlıklarında incelenmesi gerekmektedir. Bu rehberde; hangi nafaka ne zaman talep edilir, nasıl hesaplanır, hangi belgeler gerekir, arttırım–indirim–kaldırma davaları nasıl yürür, ödeme yapılmazsa nasıl tahsil edilir sorularını pratik ve kapsamlı biçimde anlatıyoruz.
Not: Metin genel bilgilendirmedir; her dosyanın dinamiği farklıdır. Somut olayınız için birebir değerlendirme gerekir.
1) Nafakanın Hukukî Dayanağı ve Temel İlkeler
-
Hukukî temel: TMK 169 (tedbir), TMK 175 (yoksulluk), TMK 182/2 (iştirak), TMK 364 (yardım nafakası).
-
Amaç: Tarafların asgari yaşam ihtiyaçlarını ve çocuğun üstün yararını temin etmek.
-
Esas ölçüt: Tarafların ekonomik-sosyal durumları, eğitim/yaş, yaşam standartları, kusur ve çocuğun ihtiyaçları.
-
Dinamik yapı: Nafaka sabit değildir; koşullar değiştiğinde artırma/indirme/kaldırma davası açılabilir.
2) Nafaka Çeşitleri (Tür ve Şartlar)
2.1 Tedbir Nafakası (TMK 169)
-
Ne zaman? Boşanma/ayrılık davası açıldığında, dava süresince eş ve çocuklar için geçici nafaka.
-
Şart: Taraflardan birinin geçimini sağlayamaması, çocuğun masrafları.
-
Süre: Davanın kesinleşmesine kadar. Kesinleşme sonrası iştirak/yoksulluk nafakasına dönüşebilir.
2.2 Yoksulluk Nafakası (TMK 175)
-
Ne zaman? Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek eşin, daha ağır kusurlu olmamak şartıyla talep ettiği nafaka.
-
Süre: Kural olarak süresiz; ancak koşullar değişirse indirim/kaldırma istenebilir.
-
Sona erme: Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi, taraflardan birinin ölümü ile kendiliğinden biter. Evlilik benzeri fiilî birliktelik, gelir düzeyindeki ciddi artış veya sürekli birlikte yaşama gibi hallerde kaldırma talep edilebilir.
2.3 İştirak Nafakası (TMK 182/2)
-
Kime? Velayet kendisinde olmayan ebeveynin, çocuğun bakım–eğitim–sağlık giderlerine gücü oranında katılımı.
-
Kriter: Çocuğun yaşı (kreş/okul/servis/kurs), sağlık durumları, özel ihtiyaçlar; ebeveynlerin gelirleri.
-
Süre: Çocuk ergin olana kadar; eğitim devam ediyorsa erginlik sonrası yardım nafakası gündeme gelebilir.
2.4 Yardım Nafakası (TMK 364)
-
Kapsam: Altsoy–üstsoy ve kardeşler arasında, yoksulluğa düşecek kişiye yardım yükümlülüğü.
-
Örnek: Ergin çocuğun eğitimi sürüyorsa ve kendi geçimini sağlayamıyorsa, anne-babadan yardım nafakası talep edilebilir.
3) Nafaka Nasıl Hesaplanır?
Mahkemeler; tarafların SGK kayıtları, maaş bordroları, banka hareketleri, malvarlığı, meslek/yaşam standardı ve bölgesel maliyetleri dikkate alır. İzmir’de konut–ulaşım–eğitim giderlerinin ilçelere göre değiştiği (Bayraklı–Karşıyaka–Menderes–Bornova–Gaziemir–Buca vb.) unutulmamalıdır.
Hesaplama kalemleri (örnek):
-
Barınma (kira/aidat), gıda, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, iletişim, sosyal-kültürel giderler
-
Çocuk için okul–servis–etüt–kurs–spor, kırtasiye–giysi, sağlık/ilaç
-
Ebeveynlerin gelir–gider dengesi, borçları ve bakmakla yükümlü oldukları diğer kişiler
Endeksleme: Uygulamada nafaka TÜFE/TÜİK artış oranlarına bağlanabilir; bağlanmadıysa artırım davası ile güncelleme talep edilir.
4) İzmir’de Yetkili Mahkeme ve Usul
-
Boşanma/nafaka davaları: Aile Mahkemeleri (yoksa Asliye Hukuk, aile mahkemesi sıfatıyla). Yetki: eşlerden birinin yerleşim yeri veya son 6 ay birlikte oturulan yer.
-
Dava türleri: Tedbir–iştirak–yoksulluk; ayrıca artırım/indirim/kaldırma davaları.
-
Arabuluculuk: Aile hukukunda zorunlu arabuluculuk yoktur; ancak ihtiyari aile arabuluculuğu tercih edilebilir (özellikle miktar ve ödeme planı için).
5) Gerekli Belgeler – Kontrol Listesi
Tarafların mali durumuna ilişkin:
-
SGK hizmet dökümü, maaş bordrosu, vergi kayıtları, banka hesap hareketleri, e-devlet varlık/sicil kayıtları
-
Kira sözleşmesi, fatura/abonelikler, kredi–borç belgeleri
-
Araç ruhsatı, tapu/taşınmaz kayıtları (varsa)
Çocuğa ilişkin:
-
Okul/kurs/servis faturaları, sağlık raporları, yaşam rutini giderleri
-
Özel ihtiyaç/diyet/terapi vb. belgeler
Boşanma sürecinde:
-
Tanık listesi, yazışmalar, geçici nafaka taleplerini destekleyen acil masraf evrakı
6) Artırım, İndirim ve Kaldırma Davaları
-
Artırım (uyarlama): Enflasyon, çocuğun eğitim kademesi, sağlık giderleri veya nafaka borçlusunun gelir artışı gibi yeni ve kalıcı değişiklikler.
-
İndirim: Nafaka borçlusunun kalıcı gelir düşüşü, yeniden evlilikle artan yükümlülükler, sağlık sorunları, iş kaybı.
-
Kaldırma: Yoksulluk nafakası alacaklısının evlenmesi, fiilî evlilik benzeri birliktelik, düzenli gelir elde etmesi; iştirak nafakasında çocuğun erginliği/öğrenimin bitmesi.
İpucu: Geçici dalgalanmalar (kısa süreli işsizlik gibi) yerine süreklilik gösteren değişiklikler daha etkilidir. Delil planlaması şarttır.
7) Nafaka Ödenmezse Ne Olur? (Tahsil ve Yaptırımlar)
-
İcra takibi: Nafaka icra ile hızlı tahsil edilir; faiz işler.
-
Tazyik hapsi: Nafaka borcunu kasıtlı ödemeyen kişiye İcra ve İflas Kanunu uyarınca tazyik hapsi uygulanabilir (özel usul).
-
Maaştan kesinti–haciz: Ücret, banka hesabı, kiralar ve menkullere haciz konulabilir.
-
Biriken borç (nafaka alacağı): Miktar büyümeden icraya koymak ve ödemeyi belgeleştirmek isabetlidir.
8) Sık Sorulan Sorular (SSS)
S: Nafaka miktarı nasıl belirlenir?
C: Tarafların gelir–gideri ve çocuğun ihtiyaçları temel ölçüttür. İzmir’de ilçe–ilçe yaşam maliyetleri ve eğitim giderleri somutlanır.
S: Yoksulluk nafakası ne zaman biter?
C: Alacaklının evlenmesi veya taraflardan birinin ölümüyle kendiliğinden biter; evlilik benzeri birliktelik, düzenli ve yeterli gelire kavuşma gibi hallerde kaldırma davası açılır.
S: Nafaka artırımı için yılda bir dava mı açmalıyım?
C: Kararda endekse bağlama yoksa, enflasyon/masraf artışları kalıcılaştığında uyarlama davası açabilirsiniz.
S: Çocuk 18 yaşını geçti; iştirak nafakası biter mi?
C: Kuralen biter; ancak eğitim makul sürede devam ediyorsa yardım nafakası gündeme gelebilir.
S: Nafakayı ödeyemiyorum; hapse girer miyim?
C: Kasıtlı ödememe halinde tazyik hapsi riski vardır. İndirim/uyarlama davası açıp geçici ödeme planı önermek daha doğrudur.
9) İzmir’de Stratejik Notlar
-
Aile Mahkemeleri yoğun olduğundan, geçici tedbir nafakası taleplerini dilekçede net ve belgeli sunmak hız kazandırır.
-
İlçe farkları (kira–okul–servis) ayrıntılı sunulursa çocuğun yararı kolay somutlaştırılır.
-
İhtiyarî arabuluculuk ve protokol ile ödeme planı–artış endeksi üzerinde mutabakat, uzun yargılamayı azaltır.
10) Sonuç ve Yol Haritası
Nafaka davalarında tek bir fatura, tek bir bordro veya tek bir okul ödemesi dahi sonucu değiştirebilir. Doğru delil planı, yerel maliyet analizi ve güncel ihtiyaç tablosu ile hızlı ve sürdürülebilir bir nafaka çözümü üretmek mümkündür.
Uyarı: Bu yazı hukuki danışmanlık değildir. Dosyanıza özgü değerlendirme için profesyonel destek alınız.
Avukat Ahmet AKYÜZ / İZMİR
İzmir nafaka avukatı, nafaka davası İzmir avukatı, tedbir nafakası İzmir avukat, yoksulluk nafakası avukatı İzmir, iştirak nafakası avukatı İzmir, yardım nafakası avukatı İzmir, nafaka artırımı davası avukatı, nafaka indirimi davası avukatı, nafakanın kaldırılması avukatı İzmir, nafaka nasıl hesaplanır avukat izmir, nafaka tahsili icra avukatı İzmir, tazyik hapsi nafaka, İzmir Aile Mahkemesi nafaka avukatı, boşanma ve nafaka avukatı İzmir, çocuk nafakası avukatı İzmir, nafaka avukatı İzmir, İzmir en iyi boşanma avukatı, İzmir en iyi nafaka avukatı, nafaka davalarına bakan avukatlar, İzmir en iyi avukat, velayet davası avukatı İzmir, nafaka icra avukatı İzmir, çocuk velayet nafaka avukatı İzmir, Nafaka davasına bakan avukat, nafaka en iyi avukat, avukat izmir, avukat nafaka aile avukatı, avukat hukuk bürosu nafaka, nafaka hukuk bürosu, nafaka izmir avukat, nafaka avukatı, en iyi avukat nafaka, nafaka davaları avukatı izmir, nafaka yükseltme davası avukat İzmir, nafaka artırım davası avukat İzmir, nafaka kaldırılması davası avukat İzmir, nafaka indirme davası avukat İzmir, nafaka iptali davası avukat İzmir, nafakanın yükseltilmesi davası avukat İzmir